Tốt nghiệp IoT từi học loại 2:Thất nghiệp ngay lập tức?

Trong những năm gần đây, ngành Internet vạn vật (IoT) đã trở thành một trong những lĩnh vực công nghệ "hot" nhất, thu hút sự quan tâm của hàng triệu sinh viên trên toàn thế giới. Tuy nhiên, nhiều người vẫn đặt câu hỏi: Liệu sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành IoT từ các trường đại học loại 2 (nhóm không thuộc top đầu) có dễ rơi vào cảnh "thất nghiệp ngay sau khi ra trường"? Bài viết này sẽ phân tích cơ hội và thách thức dành cho nhóm đối tượng này, đồng thời đưa ra góc nhìn toàn diện về tương lai của họ trong thị trường lao động đầy biến động.

IoT - Ngành học tiềm năng nhưng không dành cho tất cả

Theo báo cáo của Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam, nhu cầu nhân lực IoT dự kiến tăng 25% mỗi năm từ 2023 đến 2030, đặc biệt trong các lĩnh vực như nông nghiệp thông minh, thành phố thông minh và y tế số. Tuy nhiên, sự cạnh tranh trong ngành này cực kỳ khốc liệt. Các tập đoàn lớn như FPT, Viettel hay VinGroup thường ưu tiên sinh viên từ những trường đại học top đầu (Đại học Bách Khoa, Đại học Công nghệ) hoặc ứng viên có kinh nghiệm thực chiến. Điều này khiến sinh viên từ các trường loại 2 gặp bất lợi ngay từ vòng hồ sơ.

Hạn chế trong đào tạo tại các trường đại học loại 2

Một khảo sát năm 2023 của Hiệp hội Giáo dục Đại học Việt Nam chỉ ra rằng:

• 60% chương trình IoT tại các trường loại 2 vẫn sử dụng giáo trình cũ, chậm cập nhật công nghệ mới như AIoT hay blockchain.
• Chỉ 30% giảng viên có kinh nghiệm làm việc thực tế trong ngành.
• Thiếu phòng lab hiện đại: Trong khi Đại học Bách Khoa Hà Nội đầu tư 12 phòng IoT chuyên sâu, nhiều trường loại 2 chỉ có 1-2 phòng thí nghiệm cơ bản.

Những hạn chế này khiến sinh viên ra trường thiếu kỹ năng thực tế, khó đáp ứng yêu cầu công việc.

Bức tranh thị trường lao động: Cơ hội nào cho người "không xuất phát từ vạch đích"?

Thực tế cho thấy:

• Công ty startup: Các doanh nghiệp nhỏ sẵn sàng tuyển dụng sinh viên trường loại 2 nếu họ chứng minh được năng lực qua các dự án cá nhân. Ví dụ: Công ty SmartAgri từng tuyển 5 kỹ sư IoT tốt nghiệp Đại học Công nghiệp Hà Nội nhờ thành thạo Raspberry Pi và có sản phẩm IoT tự làm.
• Vị trí junior: Nhiều doanh nghiệp lớn mở chương trình đào tạo lại cho ứng viên có kiến thức nền tảng.
• Lương khởi điểm: Trung bình 8-12 triệu đồng/tháng, thấp hơn 20-30% so với sinh viên trường top.

Chiến lược phá vỡ rào cản

Để tăng cơ hội việc làm, sinh viên IoT từ các trường loại 2 cần:

• Xây dựng portfolio cá nhân: Tham gia các dự án thực tế như hệ thống nhà thông minh giá rẻ, ứng dụng giám sát môi trường.
• Học chứng chỉ quốc tế: AWS IoT Core, Google Cloud IoT hay chứng chỉ CISCO IoT giúp hồ sơ "nặng ký" hơn.
• Thực tập sớm: Nộp đơn vào các công ty từ năm 2-3 để tích lũy kinh nghiệm.

Trường hợp điển hình: Anh Nguyễn Văn Tú (tốt nghiệp IoT từ Đại học Thủy lợi) đã tự học thêm Python và xây dựng thành công hệ thống IoT quản lý chất thải, hiện làm việc tại tập đoàn INSEE với mức lương 18 triệu đồng/tháng.

Xu hướng mới - Cửa sổ cơ hội

Sự bùng nổ của ChatGPT và AI đang thay đổi ngành IoT:

• Nhu cầu về kỹ sư tích hợp AI vào thiết bị IoT tăng 40% (2023).
• Các vị trí mới như "Kỹ sư AIoT" yêu cầu kỹ năng đa dạng hơn, tạo cơ hội cho người biết tự học.

Chuyên gia Lê Minh Đức (Giám đốc công nghệ FPT Software) nhận định: "Trong 3 năm tới, 70% công việc IoT sẽ yêu cầu thêm kỹ năng về AI hoặc xử lý dữ liệu. Đây chính là cơ hội để sinh viên từ mọi trường đại học chứng tỏ năng lực."

Kết luận

Câu trả lời cho vấn đề "Tốt nghiệp IoT từ đại học loại 2 có thất nghiệp không?" phụ thuộc vào chính bản thân mỗi người. Trong bối cảnh ngành công nghệ luôn thiếu nhân lực chất lượng cao, việc không ngừng nâng cao kỹ năng, tận dụng các nguồn lực tự học và xây dựng mạng lưới quan hệ sẽ giúp sinh viên dù xuất phát điểm nào cũng có thể tìm được chỗ đứng vững chắc. Thất nghiệp không phải là số phận, mà là hệ quả của sự thiếu chuẩn bị.