Việt Nam Chính Thức p Dụng Tiền KỹThuật SốTừNăm 2025:Bưc Ngoặt Lịch SửTrong HệThống Tài Chính

Kể từ khi công nghệ blockchain và tiền điện tử xuất hiện, thế giới đã chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ của hệ thống tài chính toàn cầu. Trong bối cảnh đó, Việt Nam đã có những bước đi táo bạo khi công bố kế hoạch chính thức đưa tiền kỹ thuật số (CBDC) vào sử dụng từ năm 2025. Quyết định này không chỉ đánh dấu sự hội nhập sâu rộng vào xu thế công nghệ tài chính mà còn mở ra kỷ nguyên mới cho nền kinh tế số của đất nước.

Bối cảnh và Động lực Thúc đẩy
Việc triển khai tiền kỹ thuật số tại Việt Nam là kết quả của quá trình nghiên cứu kéo dài nhiều năm, xuất phát từ nhu cầu cấp thiết về cải cách hệ thống thanh toán và thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Theo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (SBV), CBDC sẽ trở thành công cụ quan trọng để tăng tính minh bạch, giảm chi phí giao dịch và ngăn chặn rửa tiền. Đặc biệt, trong bối cảnh tỷ lệ sử dụng tiền mặt vẫn chiếm hơn 80% tại Việt Nam, việc chuyển đổi sang tiền số được kỳ vọng sẽ thúc đẩy tài chính toàn diện, đưa dịch vụ ngân hàng đến vùng nông thôn và nhóm người thu nhập thấp.

Cơ sở Hạ tầng và Công nghệ
Để chuẩn bị cho sự kiện lịch sử này, Chính phủ đã đầu tư mạnh vào hạ tầng số. Hệ thống định danh điện tử (eKYC) được triển khai từ năm 2023 cùng với mạng lưới 5G phủ sóng toàn quốc tạo nền tảng kết nối vững chắc. CBDC của Việt Nam dự kiến vận hành trên nền tảng blockchain lai (hybrid blockchain), kết hợp tính bảo mật của blockchain riêng tư và tính mở của blockchain công cộng. Điều này cho phép kiểm soát lạm phát hiệu quả trong khi vẫn đảm bảo tính linh hoạt cho doanh nghiệp.

Tác động Kinh tế - Xã hội
Việc áp dụng tiền số mang lại nhiều lợi ích đa chiều. Về kinh tế, các giao dịch xuyên biên giới sẽ được rút ngắn từ vài ngày xuống còn vài giây, giúp doanh nghiệp xuất nhập khẩu tiết kiệm hàng trăm triệu USD mỗi năm. Trong lĩnh vực du lịch, ví điện tử tích hợp CBDC sẽ xóa bỏ rào cản ngoại tệ, biến Việt Nam thành điểm đến thân thiện hơn với khách quốc tế.

Về mặt xã hội, 14 triệu người chưa có tài khoản ngân hàng - chủ yếu ở nông thôn - sẽ được tiếp cận dịch vụ tài chính qua smartphone. Chương trình hỗ trợ thiết bị di động giá rẻ cùng các khóa đào tạo kỹ năng số đang được triển khai song song để đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau.

Thách thức và Giải pháp
Dù vậy, con đường triển khai CBDC không phải không có chướng ngại. Lo ngại về an ninh mạng gia tăng khi 35% dân số chưa hiểu rõ về bảo mật dữ liệu. Để giải quyết, SBV đã hợp tác với các tập đoàn công nghệ hàng đầu như Viettel và FPT phát triển hệ thống mã hóa lượng tử, đồng thời thiết lập Trung tâm Giám sát Giao dịch Số 24/7.

Một thách thức khác đến từ thói quen tiêu dùng. Khảo sát của Visa (2024) cho thấy 62% người cao tuổi vẫn e ngại khi dùng tiền ảo. Chính phủ đã thiết kế cơ chế song hành: CBDC sẽ lưu thông cùng tiền mặt trong giai đoạn 2025-2030, kèm theo chính sách ưu đãi thuế cho người chuyển đổi số.

Bài học Từ Quốc tế và Lộ trình Cụ thể
Việt Nam không phải quốc gia tiên phong trong lĩnh vực này. Trung Quốc với e-CNY hay Thụy Điển với e-krona đã cung cấp nhiều kinh nghiệm quý giá. Tuy nhiên, mô hình của Việt Nam có điểm khác biệt: CBDC được phát hành thông qua hệ thống ngân hàng thương mại thay vì trực tiếp từ ngân hàng trung ương, giúp cân bằng giữa kiểm soát nhà nước và tự do thị trường.

Theo lộ trình, quý IV/2024 sẽ diễn ra đợt thử nghiệm quy mô lớn tại TP.HCM và Hà Nội. Giai đoạn 2025-2026, CBDC được tích hợp vào hệ thống thuế, hải quan và các dịch vụ công. Đến 2030, Việt Nam kỳ vọng trở thành quốc gia không tiền mặt đầu tiên tại Đông Nam Á.

Tương lai Của Hệ Sinh thái Tài chính Số
Sự ra đời của tiền kỹ thuật số mở ra cánh cửa cho những công nghệ đột phá. Hợp đồng thông minh (smart contract) sẽ tự động hóa các thỏa thuận thương mại, trong khi token hóa tài sản giúp phân mảnh đầu tư bất động sản hay tác phẩm nghệ thuật. Ngân hàng Nhà nước cũng nghiên cứu cơ chế lãi suất âm cho CBDC để kích thích chi tiêu trong giai đoạn suy thoái - điều không thể thực hiện với tiền mặt truyền thống.

Kết luận
Việc áp dụng tiền kỹ thuật số năm 2025 là bước đi chiến lược, khẳng định tầm nhìn dài hạn của Chính phủ trong kỷ nguyên số. Tuy còn nhiều thử thách phía trước, sự chuẩn bị kỹ lưỡng về pháp lý, công nghệ và nhận thức cộng đồng đang tạo đà cho sự chuyển đổi thành công. CBDC không đơn thuần là phương tiện thanh toán mới, mà còn là chìa khóa đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực.