Đng Nhân dân tệKỹthuật sốchính thức ra mắt vào tháng 3/2025:Bưc ngoặt cho tài chính toàn cầu

Sự kiện lịch sử trong làn sóng số hóa tiền tệ
Vào tháng 3/2025, Trung Quốc sẽ chính thức triển khai đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số (Digital Currency Electronic Payment - DCEP) trên toàn quốc, đánh dấu một cột mốc quan trọng trong cuộc cách mạng tiền tệ toàn cầu. Sự kiện này không chỉ là bước tiến vượt bậc của nền tài chính Trung Quốc mà còn tác động sâu rộng đến hệ thống tiền tệ quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh giữa các đồng tiền số do nhà nước phát hành (CBDC) đang diễn ra gay gắt.

Bối cảnh ra đời của DCEP
Từ năm 2014, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã bắt đầu nghiên cứu phát triển đồng tiền số. Động thái này xuất phát từ nhu cầu kiểm soát thanh toán phi tiền mặt, giảm thiểu rủi ro từ các nền tảng thanh toán tư nhân như Alipay hay WeChat Pay, đồng thời đối phó với sự trỗi dậy của tiền mã hóa như Bitcoin. Đến năm 2022, Trung Quốc triển khai thí điểm DCEP tại nhiều thành phố lớn, thu hút hơn 260 triệu người dùng và xử lý 1,8 nghìn tỷ Nhân dân tệ giao dịch. Những thành công này tạo tiền đề cho việc mở rộng toàn quốc vào 2025.

Công nghệ đột phá và tính năng ưu việt
DCEP hoạt động dựa trên nền tảng blockchain hai tầng:

1. Tầng phát hành: PBOC kiểm soát trực tiếp việc phát hành và thu hồi tiền số.
2. Tầng lưu thông: Các ngân hàng thương mại và tổ chức tài chính phân phối đến người dùng cuối.

Khác với tiền mã hóa phi tập trung, DCEP cho phép kiểm soát giao dịch thời gian thực, chống rửa tiền hiệu quả. Người dùng có thể chuyển tiền offline thông qua công nghệ NFC, phù hợp với khu vực nông thôn hạ tầng internet yếu. Tính bảo mật được đảm bảo bằng thuật toán mật mã lượng tử, trong khi phí giao dịch chỉ bằng 1/10 so với hệ thống truyền thống.

Tác động đến kinh tế Trung Quốc

• Thúc đẩy thanh toán không tiền mặt: Dự kiến tỷ lệ thanh toán số sẽ tăng từ 85% (2023) lên 95% vào 2026.
• Tối ưu hóa chính sách tiền tệ: PBOC có thể điều chỉnh lãi suất theo thời gian thực và triển khai các gói kích thích kinh tế chính xác.
• Quốc tế hóa Nhân dân tệ: DCEP giúp giảm phụ thuộc vào hệ thống SWIFT, tăng tỷ trọng Nhân dân tệ trong dự trữ ngoại hối toàn cầu từ 3% lên 8% vào 2030.

Ảnh hưởng đến Việt Nam và ASEAN
Là đối tác thương mại lớn của Trung Quốc (kim ngạch 175 tỷ USD năm 2023), Việt Nam sẽ chịu tác động đa chiều:

• Thuận lợi:
  • Doanh nghiệp xuất khẩu giảm chi phí chuyển đổi ngoại tệ nhờ thanh toán trực tiếp bằng DCEP.
  • Du lịch Trung Quốc đến Việt Nam tăng 25% nhờ tiện ích thanh toán số.
• Thách thức:
  • Áp lực cạnh tranh với ví điện tử nội địa như MoMo hay ZaloPay.
  • Nguy cơ mất cân đối tỷ giá nếu DCEP chiếm thị phần lớn trong thanh khoản ngoại tệ.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đang nghiên cứu mô hình CBDC, dự kiến ra mắt đồng tiền số Việt Nam vào 2027. Các chuyên gia khuyến nghị cần xây dựng cơ chế đối soát DCEP, đồng thời tăng cường hợp tác với Trung Quốc trong an ninh mạng và chia sẻ công nghệ.

Triển vọng và bài học cho thế giới
Thành công của DCEP mở ra xu hướng mới:

• 45 quốc gia dự kiến phát hành CBDC trước 2030.
• Hệ thống tài chính đa cực thay thế vị thế độc tôn của USD.
• Các tổ chức quốc tế như IMF đang xây dựng khung pháp lý chung cho CBDC.

Tuy nhiên, DCEP cũng đặt ra tranh cãi về quyền riêng tư khi chính phủ có thể theo dõi mọi giao dịch. Bài học từ Trung Quốc cho thấy cần cân bằng giữa hiệu quả quản lý và tự do tài chính cá nhân.

Kết luận
Ra mắt đồng Nhân dân tệ kỹ thuật số không chỉ là thành tựu công nghệ mà còn thể hiện tham vọng địa chính trị của Trung Quốc. Đối với Việt Nam, đây vừa là cơ hội hội nhập sâu vào hệ thống tài chính số toàn cầu, vừa đòi hỏi những điều chỉnh chiến lược kịp thời. Thế giới đang chứng kiến sự hình thành trật tự tiền tệ mới - nơi các quốc gia nhanh nhạy với công nghệ sẽ nắm giữ ưu thế cạnh tranh.