Lịch sửkhởi u của việc o Bitcoin:Từnhững ngày u tiên n hiện tại

Việc đào Bitcoin (Bitcoin mining) đã trở thành một chủ đề nóng trong thập kỷ qua, không chỉ vì tiềm năng tài chính mà còn vì sự đổi mới công nghệ mà nó mang lại. Nhưng chính xác thì hoạt động này bắt đầu từ khi nào? Để hiểu rõ, chúng ta cần quay ngược thời gian về những năm đầu của Bitcoin – đồng tiền điện tử đầu tiên trên thế giới.

Nguồn gốc của Bitcoin và việc đào coin

Bitcoin được tạo ra bởi một cá nhân hoặc nhóm ẩn danh dưới bí danh Satoshi Nakamoto vào năm 2008. Vào ngày 31 tháng 10 năm 2008, Satoshi công bố sách trắng (whitepaper) mang tên "Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System", mô tả chi tiết về hệ thống tiền điện tử phi tập trung. Ngày 3 tháng 1 năm 2009, khối Bitcoin đầu tiên (Genesis Block) được đào thành công, đánh dấu sự ra đời của mạng lưới Bitcoin. Đây cũng là thời điểm việc đào Bitcoin chính thức bắt đầu.

Trong giai đoạn đầu, chỉ có Satoshi và một số ít người tiên phong tham gia vào việc đào coin. Khi đó, phần cứng sử dụng đơn giản là CPU (bộ xử lý trung tâm) của máy tính thông thường. Độ khó của thuật toán băm SHA-256 còn thấp, nên việc đào không đòi hỏi nhiều năng lượng hoặc thiết bị chuyên dụng. Một số người đã kiếm được hàng nghìn Bitcoin chỉ bằng laptop cá nhân, nhưng giá trị của chúng khi ấy gần như bằng không.

Sự phát triển của phần cứng đào Bitcoin

Từ năm 2010 trở đi, khi Bitcoin bắt đầu được chấp nhận như một phương tiện thanh toán (ví dụ: giao dịch mua pizza 10,000 BTC năm 2010), cộng đồng dần nhận ra tiềm năng của nó. Lúc này, các thợ đào (miner) chuyển sang sử dụng GPU (card đồ họa) để tăng hiệu suất tính toán. GPU có khả năng xử lý song song tốt hơn CPU, giúp giải các bài toán băm nhanh hơn gấp hàng chục lần.

Đến năm 2013, cuộc chạy đua phần cứng leo thang khi ASIC (Mạch tích hợp chuyên dụng) ra đời. Chip ASIC được thiết kế đặc biệt cho việc đào Bitcoin, mang lại hiệu suất gấp hàng nghìn lần GPU. Điều này khiến việc đào bằng CPU hoặc GPU trở nên lỗi thời. Các công ty như Bitmain (Trung Quốc) trở thành ông trùm trong ngành công nghiệp sản xuất ASIC.

Sự hình thành của các "trang trại đào" và tác động môi trường

Khi độ khó của mạng Bitcoin tăng theo thời gian, các thợ đào cá nhân không còn cạnh tranh nổi với các trang trại đào (mining farm) quy mô lớn. Những trang trại này tập trung hàng nghìn máy ASIC tại các khu vực có giá điện rẻ, như Trung Quốc, Iceland, hoặc Texas (Mỹ). Việc tiêu thụ điện năng khổng lồ của Bitcoin trở thành chủ đề tranh cãi. Theo ước tính của Đại học Cambridge, mạng Bitcoin tiêu thụ khoảng 121 Terawatt-giờ/năm (năm 2023), tương đương mức tiêu thụ của một quốc gia cỡ trung bình.

Các cột mốc quan trọng

• 2009–2010: Giai đoạn đào bằng CPU, phần thưởng mỗi khối là 50 BTC.
• 2010–2013: Chuyển đổi sang GPU và FPGA (Mạch khả trình).
• 2013–nay: Thời đại của ASIC và mining pool (nhóm đào tập thể).
• 2020: Halving lần thứ ba, giảm phần thưởng xuống 6.25 BTC/khối.
• 2021: Trung Quốc cấm đào Bitcoin, nhiều trang trại chuyển sang Mỹ và Kazakhstan.

Tương lai của việc đào Bitcoin

Dù vấp phải chỉ trích về tiêu thụ năng lượng, công nghệ đào Bitcoin vẫn không ngừng cải tiến. Nhiều dự án đang thử nghiệm năng lượng tái tạo (như điện mặt trời hoặc khí đốt bị đốt cháy thừa) để giảm tác động môi trường. Bên cạnh đó, sự phát triển của Lightning Network (mạng lưới thanh toán lớp 2) có thể giảm tải cho mạng lưới chính, gián tiếp hạn chế nhu cầu đào.

Tuy nhiên, các quy định pháp lý ngày càng nghiêm ngặt từ chính phủ các nước sẽ tiếp tục là thách thức. Ví dụ, Liên minh Châu Âu (EU) đang xem xét lệnh cấm đào Bitcoin bằng năng lượng không tái tạo. Điều này buộc cộng đồng phải tìm ra giải pháp cân bằng giữa lợi nhuận và trách nhiệm xã hội.

Kết luận

Việc đào Bitcoin bắt đầu như một thử nghiệm công nghệ vào năm 2009, nhưng đã phát triển thành một ngành công nghiệp tỷ đô. Từ những chiếc CPU đơn giản đến các trung tâm dữ liệu khổng lồ, hành trình này phản ánh sự tiến hóa của blockchain và tầm nhìn về một hệ thống tài chính phi tập trung. Dù tương lai còn nhiều bất định, một điều chắc chắn là việc đào Bitcoin đã thay đổi cách chúng ta nhìn nhận về tiền tệ và công nghệ.