Ứng dụng Blockchain trong Lưu trữChứng từtại Trung Quốc:Công nghệvàPháp lýHội tụ

Trong thập kỷ qua, công nghệ blockchain đã vượt ra khỏi phạm vi tiền mã hóa để trở thành một công cụ đột phá trong nhiều lĩnh vực, từ tài chính đến quản lý dữ liệu. Tại Trung Quốc, ứng dụng blockchain vào lưu trữ chứng từ (blockchain存证) đang thu hút sự chú ý lớn nhờ khả năng đảm bảo tính minh bạch, bất biến và an toàn cho thông tin. Bài viết này khám phá cách Trung Quốc triển khai công nghệ này, những thành tựu đạt được, cũng như thách thức và triển vọng trong tương lai.

Blockchain và Giá trị của Lưu trữ Chứng từ

Blockchain, với đặc tính phi tập trung và mã hóa, tạo ra một hệ thống ghi chép dữ liệu không thể sửa đổi. Mỗi "khối" (block) chứa thông tin được xác thực bởi mạng lưới máy tính, liên kết chặt chẽ với nhau qua thuật toán mã hóa. Điều này giúp loại bỏ rủi ro gian lận hoặc thay đổi dữ liệu sau khi đã ghi nhận.

Trong lĩnh vực pháp lý và hành chính, việc lưu trữ chứng từ (như hợp đồng, bằng chứng giao dịch, hồ sơ y tế) trên blockchain mang lại ba lợi ích chính:

• Tính toàn vẹn: Dữ liệu một khi đã được lưu trữ không thể sửa đổi.
• Minh bạch: Mọi bên liên quan đều có thể truy xuất thông tin mà không cần trung gian.
• Tiết kiệm thời gian: Giảm thiểu quy trình xác thực thủ công.

Trung Quốc tiên phong trong Ứng dụng Blockchain Lưu trữ

Từ năm 2019, Chính phủ Trung Quốc đã đưa blockchain vào danh sách các công nghệ chiến lược cần ưu tiên phát triển. Đến năm 2021, Bộ Tư pháp Trung Quốc chính thức công nhận giá trị pháp lý của chứng từ được lưu trữ bằng blockchain. Dưới đây là một số ứng dụng cụ thể:

a. Tòa án Internet Hàng Châu

Năm 2018, Tòa án Internet Hàng Châu (Hangzhou Internet Court) trở thành cơ quan tư pháp đầu tiên trên thế giới chấp nhận bằng chứng điện tử được lưu trữ bằng blockchain. Trong một vụ kiện về vi phạm bản quyền, tòa án đã sử dụng dữ liệu từ nền tảng blockchain của Alibaba để xác minh tính hợp lệ của bằng chứng, rút ngắn thời gian xử lý từ vài tuần xuống còn vài giờ.

b. Hệ thống Chứng từ Y tế

Trong đại dịch COVID-19, thành phố Thượng Hải triển khai hệ thống lưu trữ kết quả xét nghiệm và tiêm chủng trên blockchain. Công nghệ này giúp chính quyền quản lý dữ liệu tập trung, đồng thời cho phép người dùng chia sẻ thông tin với các cơ quan y tế mà không lo bị giả mạo.

c. Bảo vệ Quyền Sở hữu Trí tuệ

Các nền tảng như "ChainIP" của Tencent hỗ trợ doanh nghiệp đăng ký bản quyền tác phẩm số (ảnh, video, văn bản) thông qua blockchain. Mỗi tác phẩm được gán mã hash độc nhất, giúp chủ sở hữu dễ dàng chứng minh quyền lợi khi xảy ra tranh chấp.

Hạ tầng Pháp lý và Công nghệ

Để blockchain存证 phát huy hiệu quả, Trung Quốc đã xây dựng một khung pháp lý chặt chẽ:

• Quy định Quản lý Dịch vụ Blockchain (2019): Yêu cầu các nền tảng blockchain phải đăng ký với cơ quan quản lý và tuân thủ nguyên tắc bảo mật dữ liệu.
• Luật An ninh Mạng: Đảm bảo dữ liệu lưu trữ trên blockchain không vi phạm quyền riêng tư hoặc an ninh quốc gia.

Về mặt kỹ thuật, các "blockchain liên minh" (consortium blockchain) như Hyperchain và FISCO BCOS được ưa chuộng do cân bằng giữa tính phi tập trung và khả năng kiểm soát của nhà nước.

Thách thức và Tranh cãi

Dù có nhiều ưu điểm, blockchain存证 vẫn đối mặt với một số vấn đề:

• Tiêu chuẩn kỹ thuật chưa thống nhất: Các nền tảng khác nhau sử dụng giao thức riêng, gây khó khăn khi tích hợp hệ thống.
• Chi phí triển khai cao: Việc xây dựng và vận hành cơ sở hạ tầng blockchain đòi hỏi đầu tư lớn.
• Lo ngại về quyền riêng tư: Một số chuyên gia cảnh báo rằng việc lưu trữ dữ liệu nhạy cảm trên blockchain có thể bị lợi dụng nếu không có cơ chế mã hóa đủ mạnh.

Triển vọng trong Tương lai

Theo báo cáo của Học viện Khoa học Trung Quốc, thị trường blockchain存证 dự kiến đạt giá trị 12 tỷ USD vào năm 2025. Xu hướng chính bao gồm:

• Tích hợp AI và IoT: Kết hợp trí tuệ nhân tạo để phân tích dữ liệu lưu trữ và thiết bị IoT để tự động hóa quy trình thu thập thông tin.
• Hợp tác Quốc tế: Trung Quốc đang thúc đẩy các dự án blockchain xuyên biên giới, như hệ thống chứng từ thương mại điện tử chung với ASEAN.

Kết luận

Blockchain存证 không chỉ là công cụ kỹ thuật mà còn là một phần của chiến lược chuyển đổi số tại Trung Quốc. Tuy còn nhiều thách thức, sự kết hợp giữa chính sách hỗ trợ và đổi mới công nghệ đang mở ra kỷ nguyên mới cho quản lý dữ liệu. Các quốc gia như Việt Nam có thể học hỏi từ mô hình này để xây dựng hệ thống lưu trữ chứng từ an toàn và hiệu quả hơn.