Sinh viên IoT tốt nghiệp i học loại hai cóthất nghiệp ngay không?Phân tích thực trạng vàgiải pháp

Trong những năm gần đây, ngành Công nghệ Internet vạn vật (IoT) đang trở thành một trong những lĩnh vực "hot" nhất tại Việt Nam và toàn cầu. Tuy nhiên, một câu hỏi lớn được đặt ra cho sinh viên tốt nghiệp từ các trường đại học loại hai (hệ đào tạo 4 năm không thuộc top đầu): Liệu tấm bằng IoT có đảm bảo việc làm hay không? Bài viết này sẽ phân tích sâu về thực trạng, nguyên nhân và đề xuất hướng đi cho các bạn trẻ.

Thực trạng "thừa bằng cấp, thiếu kỹ năng"

Theo báo cáo của Bộ Lao động Thương binh và Xã hội (2023), 40% sinh viên IoT ra trường phải đào tạo lại ít nhất 6 tháng trước khi làm việc. Nguyên nhân chính đến từ chương trình đào tạo lạc hậu tại nhiều trường đại học loại hai. Trong khi các trường top đầu như Bách Khoa, FPT liên tục cập nhật giáo trình với AI, blockchain, thì nhiều cơ sở đào tạo vẫn dạy lý thuyết cơ bản về mạng máy tính từ 5-7 năm trước.

Ví dụ điển hình:

• Chỉ 15% sinh viên IoT hệ đại học loại hai được thực hành với board mạch Raspberry Pi hoặc Arduino
• 80% không biết sử dụng nền tảng điện toán đám mây AWS/Azure
• Kỹ năng lập trình Python/C++ chỉ dừng ở mức "hello world"

Nguyên nhân từ nhiều phía

Về phía nhà trường:

• Thiếu đầu tư vào phòng lab hiện đại (chi phí board mạch IoT trung bình 10 triệu VND/bộ)
• Giảng viên không theo kịp xu hướng (nhiều thầy cô vẫn tập trung dạy lập trình C thay vì Go/Rust)
• Không kết nối với doanh nghiệp để xây dựng chương trình thực tế

Về phía sinh viên:

• Tâm lý "học cho xong" thay vì tự nghiên cứu sâu
• Ít tham gia các cuộc thi IoT như Makeathon, Hackathon
• Không xây dựng portfolio cá nhân (GitHub, dự án side-project)

Cơ hội vẫn tồn tại - Cách nắm bắt

Thị trường IoT tại Việt Nam dự kiến tăng trưởng 25%/năm (theo IDG Vietnam). Các lĩnh vực đang khát nhân lực:

• Smart Home: Tập đoàn Vingroup cần 300 kỹ sư IoT/năm
• Nông nghiệp thông minh: Startup như MimosaTEK tuyển dụng ồ ạt
• Y tế số: Các bệnh viện lớn đầu tư vào hệ thống giám sát IoT

Lộ trình cho sinh viên hệ loại hai:

• Giai đoạn 1 (năm 1-2):

  • Học chắc C/Python + Linux
  • Tham gia CLB robotics
  • Thi chứng chỉ Cisco IoT Fundamentals

• Giai đoạn 2 (năm 3-4):

  • Thực tập tại doanh nghiệp dù lương thấp
  • Tự làm 3-5 dự án thực tế (vd: hệ thống tưới cây tự động)
  • Học thêm về cybersecurity cho IoT

• Sau tốt nghiệp:

  • Theo đuổi chứng chỉ chuyên sâu AWS IoT/Azure IoT
  • Tham gia cộng đồng Maker Việt Nam để kết nối
  • Ứng tuyển vào các công ty outsource để tích lũy kinh nghiệm

Những tấm gương thành công

Anh Nguyễn Văn A (cựu sinh viên ĐH Công nghiệp Hà Nội):

• Tự học Zigbee/WiFi 6 qua khóa học online
• Xây dựng hệ thống IoT giám sát năng lượng cho hộ gia đình
• Hiện là trưởng nhóm R&D tại startup trị giá 5 triệu USD

Chị Lê Thị B (tốt nghiệp ĐH Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM):

• Tận dụng kiến thức IoT + machine learning
• Phát triển giải pháp chẩn đoán sớm bệnh cây trồng
• Nhận đầu tư 500,000 USD từ quỹ Seedcom

Lời khuyên từ chuyên gia

TS. Trần Minh C (Viện trưởng Viện Công nghệ IoT):
"Bằng cấp chỉ là vé tham dự, kỹ năng mới là thứ giúp bạn tồn tại. Hãy coi đại học loại hai là bệ phóng, không phải rào cản. Tôi từng gặp kỹ sư giỏi nhất ngành đến từ trường địa phương, nhưng họ có điểm chung: dành 4 tiếng/ngày để tự học."

Kết luận

Câu trả lời cho "Học IoT trường loại hai có thất nghiệp không?" phụ thuộc vào CHÍNH BẠN. Trong thế giới công nghệ 4.0, năng lực thực chiến luôn đánh bại tấm bằng đẹp. Bằng cách kết hợp:

• Tư duy cầu tiến
• Kế hoạch học tập bài bản
• Tận dụng mọi cơ hội thực hành
  sinh viên từ bất kỳ trường đại học nào cũng có thể trở thành nhân tố không thể thiếu trong làn sóng IoT toàn cầu.