Kiến Thức CơBản VềThông SốLinh Kiện Máy Tính:Hiểu ng Chọn ng

Khi xây dựng hoặc nâng cấp máy tính, việc hiểu rõ các thông số kỹ thuật của linh kiện là yếu tố quyết định đến hiệu suất và trải nghiệm người dùng. Tuy nhiên, với hàng loạt thuật ngữ chuyên ngành như CPU core count, RAM speed, GPU VRAM… nhiều người dùng cảm thấy bối rối. Bài viết này sẽ giải mã chi tiết từng thông số quan trọng, giúp bạn trở thành người tiêu dùng thông thái.

Bộ xử lý trung tâm (CPU): Trái tim của hệ thống

• Số nhân/luồng (Cores/Threads): Số nhân vật lý (4-core, 6-core...) quyết định khả năng xử lý đa nhiệm. Công nghệ Hyper-Threading của Intel hay SMT của AMD tạo luồng ảo để tăng hiệu suất.
• Xung nhịp (Clock Speed): Đo bằng GHz (3.0GHz, 4.2GHz...), thể hiện tốc độ xử lý tác vụ đơn. Turbo Boost cho phép ép xung tạm thời.
• Bộ nhớ đệm (Cache): L1/L2/L3 cache giúp CPU truy xuất dữ liệu nhanh hơn RAM. Ví dụ: CPU Intel Core i7-12700K có 25MB L3 cache.
• Tiến trình sản xuất (nm): 7nm, 10nm… càng nhỏ càng tiết kiệm điện và tăng hiệu năng.

Bo mạch chủ (Motherboard): Nền tảng kết nối

• Chipset: Xác định khả năng tương thích (ví dụ: Intel Z690 hỗ trợ CPU thế hệ 12). AMD B550 phù hợp với Ryzen 5000.
• Socket: Chân cắm CPU (LGA 1700 cho Intel, AM4/AM5 cho AMD). Sai socket sẽ không lắp được.
• Khe cắm PCIe: Phiên bản PCIe 4.0/5.0 ảnh hưởng đến tốc độ GPU và SSD. Khe x16 thường dành cho card đồ họa.
• Cổng lưu trữ: SATA 3 cho ổ HDD truyền thống, M.2 NVMe cho SSD tốc độ cao (đạt 7,000MB/s).

Bộ nhớ RAM: Đa nhiệm mượt mà

• Dung lượng (Capacity): 8GB đủ cho văn phòng, 16GB-32GB cần cho gaming/đồ họa.
• Tốc độ (Speed): DDR4-3200MHz hay DDR5-4800MHz. Tốc độ cao giảm nghẽn cổ chai với CPU mạnh.
• Độ trễ (CAS Latency): CL16 hoặc CL18 – số càng thấp, truy xuất dữ liệu càng nhanh.
• Kênh đôi (Dual Channel): Lắp 2 thanh RAM cùng loại để tăng băng thông. Ví dụ: 2x8GB hiệu quả hơn 1x16GB.

Card đồ họa (GPU): Sức mạnh hình ảnh

• VRAM: Bộ nhớ riêng (4GB, 8GB...) quan trọng cho độ phân giải cao và texture nặng. GDDR6/GDDR6X có tốc độ vượt trội.
• Kiến trúc GPU: NVIDIA Ampere (RTX 30-series) hay AMD RDNA 2 (RX 6000) hỗ trợ ray tracing và upscaling DLSS/FSR.
• CUDA Cores/Stream Processors: Số lõi xử lý đồ họa càng lớn, render càng nhanh. RTX 3080 có 8,704 CUDA cores.
• TDP (Công suất): RTX 4090 cần 450W – phải chọn nguồn phù hợp.

Ổ cứng (Storage): Lưu trữ thông minh

• SSD vs HDD: SSD NVMe (3,500MB/s) nhanh gấp 7 lần HDD (150MB/s). HDD phù hợp lưu trữ dữ liệu lớn giá rẻ.
• Chuẩn kết nối: SATA III (550MB/s), PCIe Gen4 (7,000MB/s). Chú ý bo mạch chủ hỗ trợ chuẩn nào.
• Độ bền (TBW): Chỉ số Terabytes Written – SSD 1TB thường có TBW 600-1,800, tùy loại TLC/QLC.

Nguồn (PSU): Ổn định hệ thống

• Công suất thực: Chọn theo tổng TDP linh kiện + 20-30%. Ví dụ: PC gaming cần 650W-850W.
• Chứng nhận 80 Plus: Bronze/Silver/Gold/Platinum đảm bảo hiệu suất chuyển đổi điện năng ≥80%.
• Điện áp ổn định: Nguồn chất lượng có ripple thấp (<50mV) bảo vệ linh kiện.

Hệ thống làm mát (Cooling): Kiểm soát nhiệt độ

• Air Cooler vs Liquid Cooling: Tản nhiệt khí (Noctua NH-D15) phù hợp đa số người dùng. Tản nước AIO (240mm/360mm) tốt cho ép xung.
• TDP Rating: Chọn tản nhiệt có TDP cao hơn CPU (ví dụ: CPU 125W cần cooler 150W+).
• Quạt case: Kích thước (120mm/140mm) và CFM (lưu lượng gió). Thiết kế positive airflow giảm bụi.

Kết luận:
Hiểu biết về thông số không chỉ giúp bạn lắp ráp PC tối ưu chi phí mà còn tránh tình trạng "thừa phần cứng" không cần thiết. Hãy cân nhắc nhu cầu sử dụng (gaming, render 3D, văn phòng) và ngân sách để kết hợp linh kiện hợp lý. Đừng quên kiểm tra tính tương thích giữa các bộ phận trước khi mua!