Những rủi ro khi ng kýthực danh SIM IoT màngưi dùng cần lưu

Trong bối cảnh công nghệ IoT (Internet of Things) đang phát triển mạnh mẽ, việc sử dụng SIM IoT (thẻ SIM dành cho thiết bị IoT) đã trở nên phổ biến trong các lĩnh vực như giám sát thông minh, hệ thống định vị, hay thiết bị y tế kết nối. Tuy nhiên, từ năm 2022, nhiều quốc gia, bao gồm Việt Nam, đã áp dụng quy định bắt buộc đăng ký thực danh cho SIM IoT nhằm tăng cường an ninh mạng. Mặc dù mục đích này là tích cực, việc đăng ký thông tin cá nhân liên quan đến SIM IoT cũng tiềm ẩn không ít rủi ro mà người dùng và doanh nghiệp cần hiểu rõ.

Rủi ro về rò rỉ thông tin cá nhân

Khi đăng ký thực danh, người dùng phải cung cấp các thông tin nhạy cảm như CMND/CCCD, địa chỉ, và thậm chí thông tin doanh nghiệp (nếu SIM được dùng cho mục đích công ty). Nếu nhà mạng hoặc đối tác phân phối SIM IoT không đảm bảo hệ thống bảo mật, dữ liệu này có thể bị hacker tấn công. Ví dụ, vào năm 2023, một nhà cung cấp viễn thông tại Đông Nam Á đã bị rò rỉ thông tin của hơn 200.000 thuê bao IoT, dẫn đến nguy cơ lừa đảo và giả mạo danh tính.

Rủi ro pháp lý nếu SIM bị lạm dụng

SIM IoT sau khi đăng ký thực danh sẽ gắn liền với trách nhiệm pháp lý của cá nhân hoặc tổ chức sở hữu. Nếu kẻ xấu chiếm quyền điều khiển thiết bị IoT (ví dụ: camera giám sát) và sử dụng SIM đó để thực hiện hành vi phi pháp (như tấn công mạng, gửi tin nhắn rác), chủ sở hữu có thể bị điều tra hoặc phạt hành chính. Tại Việt Nam, theo Nghị định 49/2022/NĐ-CP, vi phạm liên quan đến SIM đã đăng ký thực danh có thể chịu mức phạt lên đến 50 triệu đồng.

Khó khăn trong quản lý hàng loạt SIM

Với các doanh nghiệp triển khai hàng nghìn SIM IoT (như dịch vụ xe thông minh hay hệ thống nông nghiệp công nghệ cao), việc đăng ký thực danh từng SIM làm tăng gánh nặng quản lý. Sai sót trong nhập liệu hoặc mất kết nối với nhà mạng có thể khiến SIM bị khóa đột ngột, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh. Ngoài ra, quy trình gia hạn thông tin định kỳ (thường 2-3 năm/lần) cũng đòi hỏi nguồn lực và chi phí phát sinh.

Lỗ hổng từ phía nhà mạng

Không phải tất cả nhà cung cấp dịch vụ viễn thông đều có chính sách bảo mật nghiêm ngặt. Một số đơn vị nhỏ có thể bán thông tin đăng ký SIM IoT cho bên thứ ba để thu lợi nhuận. Điều này đặc biệt nguy hiểm khi SIM được dùng trong các hệ thống quan trọng như y tế hoặc giao thông. Năm 2024, Cục An toàn Thông tin Việt Nam đã cảnh báo về việc một số SIM IoT "ma" được đăng ký bằng CMND giả mạo, dẫn đến nguy cơ gián điệp công nghiệp.

Rủi ro về chi phí ẩn

Việc đăng ký thực danh thường đi kèm với các khoản phí như phí xác minh thông tin, phí duy trì dịch vụ, hoặc phí thay đổi chủ sở hữu. Nếu không đọc kỹ hợp đồng, người dùng có thể bị tính phí bất ngờ. Đáng chú ý, một số nhà mạng yêu cầu đóng tiền đặt cọc để đảm bảo SIM không bị lạm dụng, nhưng khoản tiền này khó hoàn lại nếu có tranh chấp.

Hạn chế tính linh hoạt của IoT

Một trong những ưu điểm của SIM IoT là khả năng sử dụng xuyên biên giới và gắn vào nhiều thiết bị khác nhau. Tuy nhiên, khi SIM đã đăng ký thực danh, việc chuyển đổi thiết bị hoặc thay đổi mục đích sử dụng có thể cần thông báo lại cho nhà mạng, làm chậm quá trình triển khai công nghệ.

Giải pháp giảm thiểu rủi ro

• Lựa chọn nhà cung cấp uy tín: Ưu tiên các đơn vị đã được Bộ Thông tin và Truyền thông cấp phép.
• Mã hóa dữ liệu thiết bị IoT: Sử dụng VPN hoặc giao thức bảo mật như TLS để ngăn chặn truy cập trái phép.
• Thường xuyên kiểm tra hoạt động SIM: Phát hiện sớm các kết nối bất thường thông qua phần mềm quản lý tập trung.
• Bảo vệ thông tin đăng ký: Không chia sẻ CMND/CCCD qua email hoặc nền tảng không mã hóa.

Kết luận

Đăng ký thực danh SIM IoT là bước đi cần thiết để đảm bảo an ninh mạng, nhưng người dùng cần nhận thức đầy đủ về mặt trái của nó. Bằng cách kết hợp giữa tuân thủ pháp luật và áp dụng công nghệ bảo mật, các rủi ro có thể được kiểm soát hiệu quả. Đặc biệt, các doanh nghiệp nên xây dựng quy trình quản lý SIM IoT chặt chẽ, đồng thời đào tạo nhân viên về an toàn thông tin để tránh thiệt hại không đáng có.