Trung Quốc vàsựphát triển của blockchain chính quy:Hành trình kết hợp công nghệvàquy phạm pháp lý

Trong thập kỷ qua, blockchain đã vượt qua ranh giới của một công nghệ đơn thuần để trở thành yếu tố then chốt trong cuộc cách mạng số toàn cầu. Tại Trung Quốc, sự phát triển của "blockchain chính quy" (正规区块链) đang định hình một mô hình độc đáo - nơi công nghệ tiên tiến hòa quyện với khung pháp lý chặt chẽ, tạo tiền đề cho những ứng dụng đột phá trong quản trị và kinh tế số.

Nền tảng pháp lý vững chắc
Từ năm 2019 khi Chủ tịch Tập Cận Bình công khai ủng hộ blockchain, Trung Quốc đã xây dựng hệ thống văn bản pháp quy bài bản. Đạo luật Quản lý Dịch vụ Thông tin Blockchain (2019) yêu cầu tất cả nền tảng phải đăng ký thực danh, trong khi Hướng dẫn Phát triển Blockchain Giai đoạn 2021-2025 đặt mục tiêu xây dựng 5 trung tâm blockchain quốc gia. Cơ chế "沙盒监管" (sandbox quản lý) tại Bắc Kinh và Quảng Đông cho phép thử nghiệm công nghệ trong môi trường được kiểm soát.

Ứng dụng thực tiễn đa ngành

• Tài chính số: Đồng nhân dân tệ điện tử (e-CNY) sử dụng blockchain riêng biệt đã xử lý 1.8 nghìn tỷ giao dịch năm 2023. Hệ thống chuyển tiền xuyên biên giới Blockchain-based Value Transfer System (BVTS) rút ngắn thời gian chuyển tiền từ 3 ngày xuống 10 giây.
• Quản trị công: Thành phố Hàng Châu triển khai "区块链+政务服务" (blockchain + dịch vụ hành chính) giảm 70% thủ tục giấy tờ. Dự án Xiong'an New Area sử dụng blockchain quản lý toàn bộ vòng đời dự án xây dựng.
• Chuỗi cung ứng: Tập đoàn Ant Group phối hợp với 50 ngân hàng triển khai giải pháp blockchain cho 15,000 doanh nghiệp SME. JD.com ứng dụng blockchain truy xuất nguồn gốc cho 100% sản phẩm cao cấp.

Công nghệ lõi đột phá
Trung Quốc hiện nắm giữ 84% bằng sáng chế blockchain toàn cầu (theo WIPO 2023). Các nền tảng tự chủ như FISCO BCOS (Tencent) và ChainMaker (Beijing Academy of Blockchain) đạt hiệu suất 100,000 TPS. Thuật toán đồng thuận dBFT của NEO và cơ chế sharding đa tầng của BSN (Blockchain-based Service Network) đang định hình tiêu chuẩn mới.

Hệ sinh thái hợp tác
Mô hình "区块链+联盟" (blockchain + liên minh) phát triển mạnh với 127 liên minh ngành được chính phủ công nhận. Đáng chú ý là:

• Chuỗi cung ứng thông minh do Baidu Ledger phát triển
• Hệ thống y tế số dùng chung của Alibaba Health
• Mạng lưới blockchain năng lượng quốc gia phối hợp với State Grid Corporation

Thách thức và triển vọng
Dù đạt được thành tựu, Trung Quốc vẫn đối mặt với bài toán cân bằng giữa tính mở của blockchain và quản lý tập trung. Giới chuyên gia cảnh báo về rủi ro từ việc phụ thuộc vào các blockchain riêng (permissioned chains). Tuy nhiên, kế hoạch xây dựng "Digital Silk Road Blockchain Network" trong khuôn khổ BRI hứa hẹn tạo ra không gian hợp tác xuyên biên giới.

Trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0, mô hình blockchain chính quy của Trung Quốc không chỉ là công cụ công nghệ mà đang trở thành "operating system" cho nền kinh tế số tương lai. Bài học về sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa đổi mới công nghệ và xây dựng thể chế từ Trung Quốc đang được nhiều quốc gia nghiên cứu áp dụng.